Sōsaku hanga: creatieve prentkunst uit Japan
- Japanmuseum SieboldHuis
Toen Yamamoto Kanae in 1904 een houtsnede geheel zelf maakte, van ontwerp tot druk, doorbrak hij drie eeuwen aan traditie. Kanae was de eerste in Japan die het allemaal zelf deed. een nieuwe interpretatie van de Japanse houtsnede geboren: sōsaku hanga.
Toen Yamamoto Kanae in 1904 een houtsnede geheel zelf maakte, van ontwerp tot druk, doorbrak hij drie eeuwen aan traditie. Kanae was de eerste in Japan die het allemaal zelf deed. Bij de oorspronkelijke houtsnede werkten meerdere ambachtslieden in opdracht van een uitgever. De uitgever bepaalde het onderwerp of thema van de prent, de kunstenaar maakte het ontwerp, de bloksnijder sneed het ontwerp uit het houtblok en de drukker maakte de afdruk op papier.
Kanae beschouwde de Japanse houtsnede als meer dan een vorm van reproductie en zag de prent als kunst. Het zorgde voor een omslag in de kijk op traditionele Japanse prentkunst en een nieuwe interpretatie van de Japanse houtsnede geboren: de creatieve prentkunst oftewel sōsaku hanga.
Kanae’s visie sprak andere kunstenaars aan. Deze jonge mensen waren op zoek naar hun eigen vrijheid, zelfexpressie en individuele stijl. In tegenstelling tot eerdere generaties volgden zij niet langer de stijl van hun leermeester. Het was voor veel van deze sōsaku hanga-kunstenaars belangrijk om zelf een prent te ontwerpen én te produceren én uit te geven. Ze experimenteerden met drukmaterialen, lieten het traditionele 19e-eeuwse prentformaat geheel los en combineerden technieken van houtsneden en lithografie. In hun werk verkennen en beantwoorden de kunstenaars hun vragen en ideeën rondom de traditie en moderniteit van Japan.
Japanmuseum SieboldHuis toont in ‘Sōsaku hanga. Creatieve prentkunst uit Japan’ met zo'n honderdvijftig werken van de sōsaku hanga-beweging de ontwikkeling van de ‘creatieve prentkunst’ in Japan. Voor het eerst in Europa wordt er een tentoonstelling gewijd aan deze stroming waarbij de creatieve autonomie van de Japanse prentkunstenaars centraal staat. De creatieve prenten hebben verrassende lijnen en tonen bekende en minder bekende Japanse thema’s en alledaagse onderwerpen. Zoals het werk van Nakagawa Isaku waar een jonge vrouw met een keu in de aanslag op de rand van een biljarttafel zit of de prent van Kamei Tōbei, waarbij een dame in kimono haar teennagels knipt. Ook zijn er traditionele Japanse prent-thema’s zoals landschappen en schoonheden te zien. De iconische berg Fuji met besneeuwde top wordt ditmaal modern en stilistisch weergegeven in de prent van Kawabata Ryushi.