Overslaan en naar de inhoud gaan

Interview "Gebarentaal vraagt een ander bewustzijn"

Op maandag 28 maart is ons dagonderwerp 'gebaren'. Reden voor een interview met docent Nederlandse Gebarentaal en gebarentaalwetenschapper Joni Oyserman van de Universiteit Leiden.

Op welke manier ben je zelf bezig met gebarentaal?
Ik ben zelf doof en voor mij is gebarentaal mijn moedertaal. Ik gebruik het dagelijks. Verder ben ik werkzaam als docent Nederlandse Gebarentaal en gebarentaalwetenschapper. Professioneel ben ik er dus ook elke dag mee bezig.

Hoe oud is de gebarentaal die we nu kennen?
In de vroegste tijd van de mensheid werden gebaren al gebruikt door mensen die nog niet konden praten en om die reden gebaren als communicatiemiddel gebruikten. Dus ja, gebarentaal is zo oud als de mensheid zelf.

Heeft elke taal een gebarentaal?

Elk land heeft zijn eigen taal. We hebben over de hele wereld veel verschillende gesproken talen. Hetzelfde geldt ook voor gebarentalen.

Gebarentaal is ‘een taal met handen’. Is het voor iedereen te leren of zitten er gebaren bij die voor sommige mensen moeilijk te maken zijn?
Gebarentaal is geen taal met alleen de handen, maar een allesomvattende taal. Hoofd, handen, armen, en bovenlichaam worden allemaal gebruikt, evenals wenkbrauwen, ogen, oren, wangen, mond en neus. De grammatica van bevestigende, ontkennende of vragende zinnen wordt gedaan met de hoofd. Ontkennend is bijvoorbeeld doorlopend schudden met je hoofd terwijl je gebaart. Bevestigend is knikken met je hoofd en vragend is het optrekken van de wenkbrauwen.

Iedereen kan elk een willekeurig taal leren. Dat geldt ook voor gebarentaal. Het is niet zozeer moeilijk om te leren. Het vraagt alleen een ander bewustzijn van jezelf dan bij gesproken talen. Bij het leren van een andere taal kun je dat doen door je stem te gebruiken voor de spraak en je oren voor het luisteren en het verwerken van een nieuwe taal. Bij gebarentaal is de modaliteit echter niet de combinatie van stem/oren maar van de handen en de ogen. Het is dus manueel-visueel. Je gebruikt je stem dus niet, maar je lichaam, hoofd, handen en armen. Daarmee kun je complexe zinnen en verhalen vormen in de ruimte die voor je lichaam ligt.

Wat zien we op bovenstaande foto?
Studenten aan de Universiteit Leiden die een les Nederlandse Gebarentaal volgen. 

Zijn er nog andere dingen die je wil vertellen over gebarentaal?
Het is een prachtige taal om te leren. Ben je inmiddels nieuwsgierig geworden en/of zou je les willen hebben, neem dan eens een kijkje op ons website: https://www.universiteitleiden.nl/talencentrum/taalcursussen/gebarentaal